Nicolaas Aafjes is de eerste naam in de alfabetische lijst van omgekomen personen in het jaar 1944. Vanaf het ogenblik dat het Kamp Vught zijn eerste gevangenen insluit, wordt er een “Deutsche Standesbeamte” in Vught geplaatst, een beambte van de Duitse burgerlijke stand. Hij moet van iedere gevangene die sterft met grote nauwkeurigheid naam, laatste adres, geloofsovertuiging, beroep, datum en uur van overlijden noteren en de geboortedatum en plaats, de namen van vader en moeder en eventueel de naam en voornaam van echtgenoot of echtgenote. Een deel van de gegevens komt ongetwijfeld uit de administratie van de Kommandantur, waar iedere gevangene bij binnenkomst zo volledig mogelijk wordt geadministreerd.

Akte van overlijden
Het blad waarop de Standesbeamte zijn gegevens noteert heet een “Beurkundung”, een akte. Het boek waarin deze akten losbladig zijn samengevoegd “Das Sterbebuch”. Helaas zijn zowel uit 1943 als uit 1944 niet alle akten bewaard gebleven. Maar op de boeken bestaat een index, waarin alle namen alfabetisch voorkomen. In het boek 1944 ontbreekt ook de akte van Nicolaas Aafjes.

Nicolaas Aafjes
Nicolaas Aafjes was de middelste van vijf kinderen uit het gezin van Cornelis Aafjes en Jannetje Klok. In zijn jeugd verhuisde het gezin van Krommenie naar Zaandam. Nicolaas Aafjes groeide op in een goed nest. Op 28 oktober 1931 trouwde Nicolaas met Jansje Dekker. Uit dit huwelijk werden drie kinderen geboren, Jannetje, Geertruida en Evert.

 Nicolaas Aafjes was los arbeider en verrichte veelzijdige werkzaamheden. Nicolaas was een sociale man die zich inzette voor de minderbedeelden in zijn omgeving. Volgens verhalen zat Nicolaas Aafjes, samen met zijn goede vriend Piet Goed, in het verzet.

Aanhouding en verblijf in Vught
Nicolaas en Piet waren op strooptocht in de omgeving en hadden een koe uit de wei doodgeschoten en voor een deel meegenomen om aan de minderbedeelden te geven. Dit zou de aanleiding zijn geweest voor arrestatie. Nicolaas werd opgepakt door de politie in Zaandam en bij zijn aanhouding bewerkt met een geweerkolf. Nicolaas was er slecht aan toe. Direct na zijn arrestatie is hij overgebracht naar kamp Vught en daar enige tijd later, op 16 maart 1944, overleden.

Gezin Aafjes
Doordat Nicolaas was overleden was er geen inkomen en kon zijn vrouw de huur niet meer betalen. Hierdoor werd Jansje Aafjes- Dekker met haar kinderen uit het huis gezet en ondergebracht in de wijk ‘De Uitkomst’. Het was in die tijd armoe troef, er was praktisch niets te eten en werk was er nauwelijks.

Loenen
Opmerkelijk is dat Nicolaas na zijn sterven is begraven in Zaandam. Zijn kist is verzegeld. Op 23 december 1963 zijn de stoffelijke resten van Nicolaas bijgezet op het Nederlands Ereveld Loenen in de gemeente Apeldoorn.

Bronnen:

• Familie
• Sterbebuch 1944
• Oorlogsgravenstichting
• Hetty Voûte. Kamp Vught 1943-1944 : het feit van overleven verplicht. Amsterdam, 1993.