Reint Dijkema komt uit een gereformeerd Groninger gezin. Zijn vader werkt als arts. Reint heeft 4 broers en 2 zusters. In zijn jeugd woont hij in Slochteren. Na de lagere school volgt hij de Christelijke HBS in Groningen. Na zijn eindexamen studeert hij medicijnen in Groningen. In 1940 verhuizen zijn ouders naar Groningen en gaat hij weer thuis wonen.

Remco
In mei 1940 is Reint als vrijwillige hospitaalsoldaat actief in Den Helder. De Duitse inval en de jodenvervolging raken Reint diep. In mei 1942 wordt het joden verplicht een gele ster te dragen. Uit protest besluiten Reint en zijn broer ook een ster te dragen. De sterren worden gemaakt uit gele gordijnstof en het stempel voor de opdruk wordt gesneden uit een oude vliegtuigband. Hiermee vertonen zij zich in Groningen. Op 4 mei 1942 worden ze gearresteerd. Er volgt een opsluiting van zes weken in Kamp Amersfoort.
Na zijn vrijlating raakt Reint steeds dieper bij de illegaliteit betrokken. Hij is actief in het Studentenverzet, bij het illegale blad De Geus, bij Trouw en de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers (LO). Het zwaartepunt komt te liggen bij het werk in de Knokploegen (KP). De groeiende stroom onderduikers vraagt om distributiebonnen en andere documenten. Knokploegen proberen deze documenten te bemachtigen door overvallen te plegen. Na de april-mei stakingen van 1943 neemt het aantal onderduikers nog eens sterk toe. Reint gaat vrijwel volledig op in het KP-werk. Hij gebruikt als schuilnaam ‘Remco’.

Een vriend vertelt:
‘Reint was niet een man van veel woorden, maar wat hij zei was weloverwogen. Hij kon soms echter ook zeer uitbundig zijn, bijvoorbeeld na een goed geslaagde overval of bij een ander bericht waaruit bleek dat de vijand klappen had gekregen. Ik herinner mij nog zeer goed de dag, waarop het bericht kwam dat Italië zich had overgegeven. Hij was juist bij ons en toen de radio het gerucht bevestigde, sprong hij als een jongen om de tafel, terwijl zijn ogen straalden van plezier.’

Overval
Om bundeling van het verzet in de provincie Groningen te bevorderen, zeker na enkele arrestaties van belangrijke figuren, wordt Reint benaderd de coördinatie van de Knokploegen in Groningen voor zijn rekening te nemen. Na veel tegenwerpingen neemt hij de taak op zich. Deze is niet eenvoudig, aangezien leden van KP-groepen in Groningen actief zijn op allerlei terreinen. Reint eist dat ieder zich op één terrein moet gaan richten. Coördinatie en leiderschap blijven echter een zeer zware en soms onmogelijke taak. Op 17 mei 1944 vindt een gecombineerde actie plaats van de KP Remco en de KP Wim. Samen plegen zij een overval op Drukkerij Hoitsema in Groningen, een filiaal van Johan Enschede en Zn, waar distributiekaarten worden gedrukt. Hier worden ongeveer 130.000 distributiebonkaarten buitgemaakt.

Liquidatie
Reint staat hoog op de lijst van gezochte verzetsmensen in Groningen. Zeker ook gezien zijn betrokkenheid bij de liquidatie van het hoofd van de Bijzondere Recherche A.J.Elzinga. Elzinga is zeer actief in de zoektocht naar onderduikers en hun helpers en vormt een groot gevaar voor de veiligheid van vele onderduikers en verzetsmensen. Op oudejaarsdag 1943 wordt Elzinga door Reint Dijkema in Groningen neergeschoten. Als represaille worden zes Groningers door de SD gedood, een zevende krijgt bij zijn aanhouding een hartaanval. Zesendertig gijzelaars worden naar Kamp Vught overgebracht. Voor Reint is de liquidatie een zeer moeilijk besluit geweest: “Hij vertelde mij dat hij het door die gepleegde daad soms erg zwaar had, omdat hij meende dat hij door die handeling een mens verhinderd had zich te bekeren en de tijd der genade voor hem zou hebben bekort. Hij heeft zich dit zelfs zo erg aangetrokken dat hij niet in staat was zich aan het verzetswerk te geven gedurende een periode van twee maanden.”

Herkend
In mei 1944 begint een golf van arrestaties in Groningen. Op 22 mei 1944 valt de SD het huis van verzetsman Henk Veldhuis in Slochteren binnen. Hier treffen zij Veldhuis en de verzetsmensen Klaas Woltjer en de gebroeders Westland. Veldhuis en Woltjer worden uiteindelijk in Vught geëxecuteerd. De gebroeders Westland worden enige tijd in Vught gevangen gehouden en van daaruit naar hun executieplaats in de duinen bij Overveen gebracht. Ten tijde van de arrestaties verblijft Reint Dijkema bij zijn verloofde Ina in Siddeburen. Na een telefoontje haast hij zich terug naar Groningen om te redden wat er te redden is. Terwijl hij over straat fietst in Groningen wordt Reint op 4 juni 1944 herkend door een oud-klasgenoot die als politie-inspecteur voor de bezetter werkt. Hij wordt gearresteerd en naar het beruchte Scholtenshuis in Groningen gebracht. Bij zijn arrestatie probeert Reint te vluchten en wordt in zijn arm geschoten. Onder zware mishandelingen wordt hij verhoord door de SD.

Geloof
Hoewel hij aan handen en voeten geketend is, weet hij in het Scholtenshuis het geweer van een van zijn bewakers te bemachtigen en de bewaker neer te schieten. Waarschijnlijk hoopt hij direct zelf gedood te worden en daarmee verdere verhoren te voorkomen. Hij wordt echter opnieuw zwaar mishandeld. Bij zijn verhoren neemt Reint vrijwel alle schuld op zich. Zijn geloof is een grote steun voor hem. In gevangenschap bidt hij vaak om kracht voor zichzelf en zijn familie. Een dominee die tegelijk met hem gevangen zit vertelt later aan de familie dat Reint vasthield aan de woorden van de apostel Paulus: ‘Want ik ben verzekerd, dat dood noch leven mij zal kunnen scheiden van de liefde Gods, welke is in Jezus Christus, onze Heer.’

Executie
Nog niet hersteld van zijn verwondingen wordt Reint overgebracht naar Kamp Vught en daar op 22 augustus 1944 gefusilleerd. 24 jaar. Hoewel zij het ergste vrezen, blijft zijn familie lange tijd in onzekerheid. Eind 1945 komt de zekerheid dat Reint in Vught is geëxecuteerd.

Bronnen:

• Familie Dijkema
• ‘In memoriam Reint Albartus Dijkema’, in: De Zwerver, 4e jrg, nr. 41 (1948)
• J.A. Niemeijer, Donkere stad (Haren 1970)
• K.G.Bos, De gemeente Slochteren in de Tweede Wereldoorlog (Slochteren 1998)
• H. R. Reinders, ‘Groningen vierde in 1943 een bange Oudejaarsavond’, in: Nieuwsblad van het Noorden 31-12-1968
• Hoe Groningen streed, Provinciaal Gedenkboek van het Verzet 1940-1945
• J.A. Niemeijer, Groningen 1940-1945 (Friese Pers Boekerij 1983)
• Het Grote Gebod – Gedenkboek van het verzet in LO en LKP (Kampen 1989)