Beroepsmilitair Piet van Gils zet in 1942 zijn eerste stappen op het pad van het verzet: hij wordt verspreider van Vrij Nederland. Onenigheid in de gelederen van het verzetsblad, over de inhoud en over de verhouding tussen verspreidingsapparaat en redactie, leidt begin 1943 tot de oprichting van Trouw. Van Gils, die katholiek is, gaat naar de rijen van het orthodox-protestantse Trouw over en wordt als verspreider in West-Brabant werkzaam.

Ondergronds bestaan
Begin mei 1943 komt een einde aan Van Gils’ bovengrondse bestaan. Hij moet zich dan als voormalig militair melden, om in krijgsgevangenschap te worden weggevoerd, maar besluit de oproep te negeren en onder te duiken. Hij verlaat zijn post als (tijdelijk) ambtenaar bij de belastingdienst in Roosendaal en wordt voltijds illegaal werker. Zijn werk voor Trouw combineert Van Gils met het verlenen van hulp aan onderduikers en geallieerde piloten.

Opgepakt
In februari 1944 komt Van Gils in het nauw. Op de achttiende van die maand wordt Jan van der Laan gearresteerd, die als Trouw-verspreider in Zuid-Holland werkt. Van Gils heeft regelmatig contact met Van der Laan gehad en weet dus dat hij op zijn tellen moet passen. Toch doet hij een maand later, op 13 maart 1944, samen met zijn vrouw Emilie, een ‘besmet’ contactadres in Breda aan. Ze worden beiden opgepakt. Emilie, die zwanger is, komt na twaalf dagen vrij. Haar man belandt in de SD-Polizeigefängnis in Haaren, waar hij zwaar wordt verhoord. En mishandeld: Van Gils verliest twee kiezen.
Vonnis in Vught
Eind juli 1944 wordt Van Gils, samen met de andere Trouw-gevangenen, vierentwintig verspreiders en vijftien drukkers, naar Kamp Vught overgebracht. Op 5 augustus 1944 moeten de verspreiders voor het Polizeistandgericht verschijnen. Alle vierentwintig worden ter dood veroordeeld. Eén van hen wordt gratie verleend. Piet van Gils wordt op 10 augustus 1944 gefusilleerd. Drie maanden later bevalt zijn vrouw van een zoon, die Petrus Johannes wordt gedoopt.

Bronnen:

• Onderzoek en tekst: Peter Bak
• Sterbebuch 1944
• Archief Trouw, Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme (1800-heden) van de Vrije Universiteit
• Verzet in West-Brabant van de L.O./L.K.P. en Trouw : Deel 1 / J. Buitkamp. – Uitgave van het Generaal Maczek Museum, z.j. In dit boek staat vermeld dat Piet van Gils in de zomer van 1943 met Trouw zou zijn gestopt. Uit onderzoek blijkt echter dat Piet tot aan zijn arrestatie, in maart 1944, actief is gebleven.
• Hun naam leeft voort! Oorlogsslachtoffers verleenden hun naam aan straten en gebouwen / W.A. Brug. – Alphen aan den Rijn : Repro-Holland, 1989. ISBN 9789064712272
• Erelijst van gevallenen 1940-1945