Jan Hummel is plaatselijk groepsdienaar van Jehovah’s Getuigen in Emmen. Samen met zijn ouders, broer en zus staat hij bekend als een actieve getuige van Jehovah die in de wijde omtrek van Emmen deelneemt aan het prediken. Uit grond van zijn overtuiging weigert hij de militaire dienstplicht. Jan is getrouwd met Jacobje Joling. Samen wonen ze op de boerderij van Jan’s ouders. Jan leidt de wekelijkse bijbelstudies aan de hand van het tijdschrift De Wachttoren voor de kleine groep Jehovah’s Getuigen uit Emmen en omgeving. Tot deze groep hoort ook de in Kamp Vught omgekomen Hendrik Alting.

Verboden
Begin februari 1941 krijgt de Gemeentepolitie van Emmen een bericht van de Sicherheitspolizei te Assen. Er wordt bekend gemaakt dat de “Internationale Bijbelvereniging in de Nederlanden, ook bekend onder den naam Jehovah’s Getuigen” verboden is. Volgens het bericht zijn “de leden van deeze vereeniging meestal anarchisten en veelal dienstweigeraars”. Alle veldwachters in Emmen krijgen opdracht om na te gaan of er zich in hun dienstbereik een afdeling van de Jehovah’s Getuigen bevindt. Op 10 februari 1941 meldt de burgemeester van Emmen aan het hoofd van de Sicherheitsdienst dat er in zijn gemeente geen Jehovah’s Getuigen zijn. In april 1941 volgt een nieuwe bekendmaking. Jehovah’s Getuigen die betrapt worden bij het verspreiden van brochures of pamfletten dienen te worden gearresteerd. Namen en adressen van bij de politie bekende Jehovah’s Getuigen moeten worden doorgegeven aan de SD.

Dysenterie
Op 30 juni 1942 vindt een huiszoeking plaats in de boerderij van Jan Hummel. In zijn huiskamer wordt een bergplaats gevonden achter de bovenste plank van de boekenkast. Daar liggen uitgaven van de Jehovah’s Getuigen. De politie is ook op de hoogte van de bijbelstudies die in huize Hummel hebben plaatsgevonden. Enige tijd later worden Jan Hummel en zijn broer Hilbrand gearresteerd. Ze worden overgebracht naar Kamp Amersfoort en vandaar naar Kamp Vught. Hier overlijdt Jan Hummel op 10 februari 1943 aan dysenterie. Hij is 25 jaar. Zijn broer Hilbrand komt later dat jaar om in concentratiekamp Neuengamme.

Bronnen:

• Historisch archief Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap
• Gemeentearchief gemeente Emmen
• G. Groenhuis, Emmen in bezettingstijd. Een grensgemeente kort voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog (Emmen 1990)