Hendrik Lever (16 juni 1891) en zijn vrouw hebben drie kinderen: Jan, Henk (Hennie) en Meta. Hun geloofsovertuiging is Gereformeerd. Vader Henk werkt aanvankelijk in de boekhandel van zijn vader in Groningen. In 1931 verhuist het gezin naar Sneek – Kleinzand 18. Opa Lever verhuist mee met het gezin van zijn zoon. In 1934 overlijdt hij.
Als de oorlog uitbreekt komt het gezin Lever al snel en overtuigd in verzet tegen de Duitsers. Hun huis aan het Kleinzand ontwikkelt zich tot het hoofdkwartier van de “Groep Lever”. Deze groep onderneemt tal van illegale activiteiten: er worden bladen als Trouw en Vrij Nederland verspreid, er worden onderduikers gehuisvest en overvallen gepleegd. In het najaar van 1942 worden Vader Henk en zijn beide zoons gearresteerd. Ze zitten een maand gevangen in het hoofdkwartier van de Sicherheitsdienst in de Amsterdamse Euterpestraat, maar komen weer vrij. Ze gaan onverminderd door met hun verzetsactiviteiten.

Jan
Jan wordt directeur van de radiocentrale en dit werk stelt hem in staat het hele land door te reizen; zo kan hij contacten onderhouden met het verzet in alle uithoeken van het land. Na de april/mei staking in 1943 en de verplichte inlevering van radiotoestellen gaat Jan zijn eigen illegale krant uitbrengen om mensen toch van nieuws te voorzien. Al snel vormt zich rond Jan een Knokploeg en zo wordt de KP-Sneek geboren. Ze beginnen nu ook met overvallen op gemeentehuizen en distributiekantoren.

Jan verdwijnt uit Sneek maar wil het verzet niet opgeven. Hij sluit zich aan bij de KP-Slochteren in Groningen. Met twee anderen pleegt hij op 21 juli 1944 een overval op het distributiekantoor Slochteren. Iemand van de daar aanwezigen verraadt hen en bij een boerderij bij Eenum worden ze achterhaald. Er ontstaat een vuurgevecht waarbij Jan om het leven komt; 21 jaar.

Henk duikt onder in Lions op de boerderij van Pieter Reitsma. Daar wordt op 25 mei 1944 huiszoeking gedaan naar illegale werkers. Henk probeert te vluchten, maar raakt zwaar gewond als de Duitsers op hem schieten. Hij wordt naar het Huis van Bewaring in Leeuwarden gebracht. Alleen zijn achternaam is al reden genoeg om hem vast te houden. Na wekenlang verpleegd te zijn wordt Henk naar Kamp Vught overgebracht en daar op 18 augustus 1944 gefusilleerd; 20 jaar.

Een monument op de Algemene Begraafplaats in Sneek herdenkt dit zwaar getroffen gezin met de tekst: Fallen yn’e striid tsjin ûnrjocht en slavernij – dat wy yn frede foar rjocht en frijdom weitsje. Er is ook een Famylje Leverstrjitte. In hun voormalige woonhuis aan het Kleinzand, nu onderdeel van het Fries Scheepvaartmuseum, hangt een herinneringsplaquette.

Bronnen:

• Het Grote Gebod : Gedenkboek van het Verzet in LO en LKP. Kampen : Kok, 1989. 4e druk
• NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies
• Familie Lever