Hendrik Uittien studeert biologie aan de rijksuniversiteit van Utrecht. Na het behalen van zijn doctoraaldiploma wordt hij werkzaam aan het Botanisch Museum van de universiteit en specialiseert hij zich in de plantkunde. In 1929 behaalt hij, inmiddels leraar aan de Middelbare Koloniale Landbouwschool in Deventer, de doctorsgraad met het proefschrift Über den Zusammenhang zwischen Blattnervatur und Sprossverzweigung.

‘Botaniseren in de kerk’
Werkend aan de Deventer landbouwschool blijft Uittien ook wetenschappelijk van zich doen spreken. Op het terrein van de plantkunde publiceert hij artikelen die ook in het buitenland worden opgemerkt. Voor het gedenkboek dat in 1935 verschijnt ter gelegenheid van de zeventigste verjaardag van de vaderlandse natuurbeschermer Jac. P. Thijsse, verzorgt Uittien het artikel ‘Botaniseren in de kerk’. Daarin beschrijft hij de gebruiken rond de bos planten (‘kroedwis’ of ‘kroedwusj’) die katholieken op 15 augustus, Maria Hemelvaart, de kerk binnenbrengen en laten wijden.

Toespraak tegen de bezetter
De Duitse bezetting drukt Uittien, wiens passie voor de inheemse plantkunde gepaard gaat met een grote liefde voor volk en natie, zwaar op de schouders. In september 1941 laat hij zijn anti-nazistische gemoed de vrije loop in een toespraak voor hoogleraren en studenten van de Utrechtse rijksuniversiteit. De rede leidt tot zijn schorsing als leraar aan de Deventer koloniale landbouwschool, gevolgd door ontslag en een geldboete.

Illegale pers
Bij woorden van verzet laat Uittien het niet. In 1943 wordt hij verspreider van De Ploeg, een door medische studenten van de Groningse rijksuniversiteit opgericht verzetsblad dat ‘wil opwekken tot bezinning op onze naoorlogse taak’. Daarnaast verspreidt Uittien Trouw, het orthodox-protestantse blad dat begin 1943 is opgericht. Zijn inspanningen voor Trouw worden hem fataal. Eind januari 1944 pakt de SD binnen vierentwintig uur zeven Overijsselse verspreiders op, onder wie Uittien. Hij wordt naar het huis van bewaring in Arnhem afgevoerd, om na een paar dagen naar de SD-Polizeigefängnis in Haaren te worden overgebracht. Eind juli 1944 wordt Kamp Vught Uittiens derde onderkomen in gevangenschap. Hij wordt er, samen met drieëntwintig medeverspreiders van Trouw, op 5 augustus 1944 ter dood veroordeeld. Vijf dagen later staat Uittien voor het vuurpeloton.

Bronnen:

• Onderzoek en tekst: Peter Bak
• archief Trouw, Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme (1800-heden) van de Vrije Universiteit
• Sterbebuch 1944
• Familie Uittien
• Botanicus in Oorlogstijd - Michiel Bussink
• Erelijst van gevallenen 1940-1945